„Transformacja jest traktowana jako narzucony z zewnątrz nakaz, a nie szansa rozwojowa” – piszą w kontekście Bełchatowa autorzy raportu o Terytorialnych Planach Sprawiedliwej Transformacji w Polsce.
Rząd przygotował projekt umowy społecznej dla sektora wydobycia węgla brunatnego oraz energetycznego. W samym Bełchatowie pojawił się zaś pomysł, by utworzyć Radę Konsultacyjną, która wesprze transformację regionu.
– Opłacałaby się dużo bardziej zdecydowane ruchy. To jest właśnie ten moment, w którym można przyciągać firmy i zbudować klaster, który później sam będzie przyciągał inne firmy i inwestorów – mówi o przyszłości regionu bełchatowskiego Lech Kaniuk, prezes spółki SunRoof Polska.
„Tylko 26 proc. pracowników PGE GiEK S.A (ok. 1,8 tys.) i 67 proc. pracowników spółek zależnych (ok. 3,8 tys.) nie zdąży nabyć uprawnień emerytalnych przed końcem funkcjonowania kopalni oraz elektrowni. To oznacza, że możliwe jest dostosowanie harmonogramu wyłączania bloków do tempa odchodzenia pracowników na emeryturę” – twierdzi Fundacja Instrat.
– Doświadczenia związane z transformacją wskazują, że proces tworzenia nowego ładu szacowny jest na co najmniej dwie dekady – mówi prof. dr hab. Andrzej Szablewski, dyrektor Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk. Czy podobnie będzie w przypadku regionu bełchatowskiego?
– Na początku bardzo trudno jest przełamać myślenie o sobie, że jest się najlepszym, że jest się ekspertem. Ale później okazuje się, że dzięki współpracy z różnymi środowiskami możemy spoglądać na proces w zupełnie inny sposób. To powoduje, że powstają lepsze dokumenty i buduje się formuła zaufania pomiędzy różnymi środowiskami – mówi Maciej Sytek, który odpowiada za przygotowanie procesu sprawiedliwej transformacji w Wielkopolsce Wschodniej.
Bełchatów chce sięgnąć po unijne środki na sprawiedliwą transformację. Nie ma jednak wystarczająco dobrego pomysłu na to, co z nimi zrobić.
Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji dla województwa łódzkiego zawiera szereg ważnych deklaracji, jednak wciąż brakuje w nim konkretów istotnych z punktu widzenia instytucji unijnych decydujących o przyznaniu Polsce środków na transformację – uważa Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi. Organizacja złożyła swoje uwagi w zakończonych wczoraj konsultacjach społecznych.
„Należy zaplanować transformację regionów węglowych. Szczególnie ważny jest Bełchatów” – pisze w swej analizie dr Aleksandra Gawlikowska-Fyk z Forum Energii. I przekonuje, że odejście od węgla brunatnego jest możliwe już w 2032 r. Nie tylko w Polsce, lecz także w Niemczech i Czechach.
– Nie jest wykluczona sytuacja, że do 2030 r. część bloków będzie wyłączona – mówią przedstawiciele urzędu marszałkowskiego. Słowa te padły podczas konsultacji projektu Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji dla województwa łódzkiego. I warto je zapamiętać.
Większe postawienie na akwakulturę, rozwój terenów zielonych czy też poszerzona współpraca z ekspertami i organizacjami pozarządowymi – to część pomysłów, które zgłoszono w ramach konsultacji społecznych Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji dla regionu bełchatowskiego.
– W świetle kryzysu klimatycznego, ale i realiów ekonomicznych utrzymywanie elektrowni Bełchatów przez kolejne 15 lat jest nierealne – tak organizacje pozarządowe komentują plany przyjęte w Terytorialnym Planie Sprawiedliwej Transformacji dla regionu bełchatowskiego.
Przedstawiciele rządu chcą wypracować z sektorem energetyki i węgla brunatnego podobną umową, którą zawarł z górnikami na Śląsku. – Z całą pewnością nie dojdzie do żadnych gwałtownych ruchów, a zmiany będą uzgadniane społecznie – zapewnia premier Mateusz Morawiecki.
12 bloków energetycznych w Bełchatowie ma być wygaszanych od 2030 do 2036 r., a PGE nie stworzy odkrywki w Złoczewie – to kluczowe założenia Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji, którego projekt przyjął Zarząd Województwa Łódzkiego.
Żadne inne miejsce w Polsce nie zapewnia tyle prądu, co elektrownia w Bełchatowie. I żaden inny region nie jest tak źle przygotowany do sprawiedliwej transformacji, co bełchatowski. Jeśli w najbliższych tygodniach nie powstanie wiarygodny i ambitny plan dla życia po węglu, to pozostanie czekać na bolesny upadek.
